धमाकेदार बातमी: शास्त्रज्ञांनी तयार केले मानवी मेंदूसारखे कार्य करणारे ३डी-प्रिंटेड मेंदू ऊतक, न्यूरोलॉजिकल संशोधनात नवीन युग सुरुवात
मेडिसन, विस्कॉन्सिन – विस्कॉन्सिन-मॅडिसन विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी मानवी मेंदूसारखे कार्य करणारे ३डी-प्रिंटेड मेंदू ऊतक तयार करण्यात यशस्वी झाले आहेत. न्यूरोलॉजिकल संशोधनाच्या क्षेत्रात हे एक क्रांतिकारक पाऊल असून हे यश मेंदू आणि न्यूरोलॉजिकल आजारांवरील संशोधनात नवीन क्षितिज उघडते.
प्रोफेसर सु-चुन झांग यांच्या नेतृत्वाखालील संशोधन गटाने पारंपारिक लेयर-बाय-लेयर पद्धतीऐवजी क्षैतिज स्तरीकरणाचा नवा दृष्टिकोन वापरला आहे. या तंत्रज्ञानामुळे स्टेम पेशींपासून तयार केलेल्या न्यूरॉन्स मऊ “बायो-इंक” जेलमध्ये टिकवून ठेवता येतात. यामुळे मेंदूच्या पेशींना पुरेसे पोषण आणि ऑक्सिजन मिळून त्या कार्यरत राहतात.
३डी-प्रिंटेड मेंदू ऊतकाने आश्चर्यकारक क्षमता दर्शविली आहे. यामध्ये नुराँन्स केवळ जिवंत राहून वाढत नाहीत, तर ते एकमेकांशी संवाद साधतात आणि नैसर्गिक मेंदू ऊतकासारखे कार्य करतात.
प्रोफेसर झांग यांनी आनंद व्यक्त करताना सांगितले, “हे केवळ मेंदूच्या पेशी आणि मेंदूचे भाग कसे कार्य करतात ते समजून घेण्यासाठी खूपच प्रभावी मॉडेल ठरू शकते. स्टेम सेल बायोलॉजी, न्यूरोसायन्स आणि अनेक न्यूरोलॉजिकल आणि मानसिक आजारांच्या संसर्गशास्त्राकडे पाहण्याची पद्धत बदलू शकते.”
हे संशोधन न्यूरोलॉजिकल संशोधनात क्रांती घडवून आणण्याची क्षमता दाखवते. शास्त्रज्ञांना असे वाटते की या ३डी-प्रिंटेड मेंदू मॉडेल्सचा वापर खालील गोष्टींसाठी करता येऊ शकतो:
- मेंदूचा विकास आणि आजारांचा अभ्यास: निरोगी आणि आजारी मेंदू ऊतकाचे मॉडेल केल्याने अल्झायमर आणि पार्किन्सनसारख्या न्यूरोलॉजिकल आजारांबद्दल अधिक समज येऊ शकते.
- नवीन औषधे आणि उपचारांची चाचणी: प्राण्यांवर आणि मानवी चाचण्यांपूर्वी या मॉडेल्सवर नवीन उपचारांची सुरक्षित आणि अधिक कार्यक्षम चाचणी घेता येते.
- व्यक्तिगत वैद्यकीय सेवा: रुग्णांच्या वैयक्तिक गरजांनुसार ३डी-प्रिंटेड मेंदू मॉडेल विकसित करून त्यांच्यासाठी वैयक्तिकृत उपचार आखता येऊ शकतात.
३डी-प्रिंटिंग तंत्रज्ञानाचा विस्तार करणे आणि दीर्घकालीन कार्यक्षमता सुनिश्चित करणे हे काही आव्हाने असली तरी, हे संशोधन मेंदू संशोधनाच्या भविष्यासाठी महत्त्वाचे पाऊल आहे. मेंदूचे गूढ उलगडण्याची आणि मेंदूच्या आजारांनी त्रस्त असलेल्या लाखो लोकांसाठी जीव बदलणारे उपचार विकसित करण्याची क्षमता असल्यामुळे हे वैज्ञानिक संशोधन खरोखर क्रांतिकारक आहे.